Jakie wymogi ustawowe należy spełnić aby uzyskać status pożytku publicznego?
W dwóch poprzednich artykułach opisałem uprawnienia i obowiązki organizacji pożytku publicznego na tle przepisów ustawowych. Niemniej jednak aby uzyskać status pożytku publicznego, a co za tym idzie uprawnienia i obowiązki związane z tym statusem, należy spełnić szereg ustawowych wymogów. Dopiero po ich spełnieniu organizacja pozarządowa może złożyć wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego, celem uzyskania statusu pożytku publicznego. Są to nie tylko czysto formalne kwestie, ale również merytoryczne związane bezpośrednio z rodzajem dotychczasowej działalności danej organizacji.
Art. 20 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie określa wymogi, które muszą zostać spełnione łącznie aby dana organizacja uzyskała statut pożytku publicznego, a więc dana organizacja zobligowana jest:
- Prowadzić działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub określonej grupy podmiotów, pod warunkiem że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa, przez co najmniej 2 lata.
- Prowadzić działalność gospodarczej wyłącznie jako dodatkowej w stosunku do działalności pożytku publicznego.
- Nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność na działalność pożytku publicznego.
- Posiadać statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli lub nadzoru:
- Nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej.
- Nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
- Mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni;
- Do tego aby jej członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
- Aby posiadać Statut lub inny akt wewnętrzny, który zabrania:
- Udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z którymi członkowie, członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.
- Przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności, jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach.
- Wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego.
- Wykupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe.
Po spełnieniu wyżej przedstawionych warunków, organizacja pozarządowa musi skierować wniosek na określonym formularzu urzędowym do Krajowego Rejestru Sądowym wraz z określonymi załącznikami. Szczególnie ważne jest udowodnienie 2 – letniego okresu prowadzenia działalności pożytku publicznego (można to zrobić za pomocą sprawozdań organizacji, wydruków ze stron internetowych czy portali społecznościowych).