Odszkodowanie – kiedy i dla kogo?
Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony to jeden z możliwych sposobów zakończenia stosunku pracy. Zgodnie jednak z przepisami Kodeksu Pracy owo wypowiedzenie musi spełniać pewne kryteria by było dokonane zgodnie z prawem. Dotyczy to zarówno wypowiedzenia umowy o pracę dokonywanego przez pracodawcę jak i przez pracownika. Ich niedochowanie niesie ze sobą konkretne konsekwencje, z którymi jako wypowiadający umowę o pracę – niezależnie od strony po której się znajdziemy – powinniśmy się liczyć. W niniejszym artykule skupimy się jednak wyłącznie na konsekwencjach, które za niezgodne z prawem wypowiedzenie poniesie pracodawca.
Zgodnie z art. 45 ust. 1 k.p. w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony jest nieuzasadnione jeżeli przyczyna podana przez pracodawcę w wypowiedzeniu jest nieprawdziwa (np. jeżeli pracodawca jako przyczynę zwolnienia podaje konieczną redukcję etatów jednocześnie na to samo stanowisko zatrudniając nową osobę), lub jest sformułowana w sposób ogólny, tj. niekonkretny, a więc taki który nie pozwala pracownikowi zweryfikować przyczyny dokonywanego wypowiedzenia (np. brak oczekiwanej przez pracodawcę współpracy).
Przez naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów o pracę należy rozumieć niezachowanie wymogów szczególnych, rozsianych po całym Kodeksie Pracy, zróżnicowanych w stosunku do grup pracowników znajdujących się w różnej sytuacji np. kobiety w ciąży. Do jednak najbardziej podstawowych wymogów do jakich przestrzegania zobowiązany jest pracodawca należy zaliczyć m.in.: dokonanie wypowiedzenia na piśmie, podanie przyczyny wypowiedzenia, pouczenie o możliwości odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy.
Odszkodowanie którego może żądać pracownik lub które zasądził na rzecz pracownika sąd pracy zamiast przywrócenia do pracy przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Ostateczna jego wysokość jest jednak każdorazowo uzależniona od decyzji sądu. Nigdy jednak odszkodowanie orzeczone przez sąd nie może być niższe niż od przysługującego pracownikowi wynagrodzenia za okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony.