Kiedy i w jakiej wysokości przysługuje pracownikowi?
Zgodnie z zasadą unormowaną w Kodeksie pracy urlop powinien być wykorzystany w naturze. Wskazuje się bowiem, że regeneracja sił pracownika może zostać osiągnięta w formie urlopu. Natomiast zmiana urlopu na ekwiwalent pieniężny jest możliwa wyłącznie w przypadku nie wykorzystania urlopu z powodu ustania stosunku pracy, a tj. jego rozwiązania lub wygaśnięcia. A więc nie możliwe jest rozszerzenie katalogu zdarzeń, które prowadziłyby do wypłaty ekwiwalentu. Zatem kiedy i w jakiej wysokości ekwiwalent przysługuje pracownikowi?
Obowiązek wypłaty ekwiwalentu i jego wysokości
Obowiązek wypłacenia ekwiwalentu powstaje bez względu na to w jaki sposób i z jakich przyczyn doszło do rozwiązania. A zatem pracownikowi będzie przysługiwał ekwiwalent również w przypadku, gdy umowa o pracę została rozwiązania przez pracodawcę z przyczyn leżących po stronie pracownika. Prawo do ekwiwalentu powstaje z chwilą rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.
Podstawę wymiaru ekwiwalentu stanowi suma miesięcznego wynagrodzenie bezpośrednio sprzed rozwiązania stosunku pracy. Ustala się je stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego z pewnymi modyfikacjami (np. z pominięciem zasady, że pracownikowi przysługuje takie samo wynagrodzenie jakie by otrzymywał, gdyby w tym czasie pracował). Ponadto, aby obliczyć wysokość ekwiwalentu trzeba skorzystać z współczynniki ekwiwalentu, który wyraża średniomiesięczną liczbę dni pracy w roku kalendarzowym i ustala się go odrębnie w każdym roku kalendarzowym. Następnie podstawę wymiaru ekwiwalentu należy podzielić przez wskaźnik. Kolejno należy uzyskaną wartość podzielić przez dobową normę czasu pracy pracownika. Na końcu zaś, tak obliczoną wartość należy podzielić przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu.
Zwolnienie z obowiązku wypłaty ekwiwalentu
Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca jest zwolniony z obowiązku wypłacenia pracownikowi ekwiwalentu, w przypadku gdy zostaną spełnione następujące przesłanki:
- Pracownik i pracodawca zawierają kolejną umowę o pracę bezpośrednio po ustaniu poprzedniej umowy.
- Strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w okresie pozostawania w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę.
W takim przypadku urlop wypoczynkowy zostaje udzielony w naturze w okresie obowiązywania kolejnej umowy o pracę.