Pozew przeciwko umowie śmieciowej
W poszukiwaniu oszczędności częstokroć pracodawcy próbują ominąć przepisy prawa. Zwykle polega to na niezgodnym z prawem zatrudnianiu osób na tzw. umowy śmieciowe. Jeżeli jednak warunki zatrudnienia odpowiadają stosunkowi pracy zaś na piśmie zawarta jest tylko umowa zlecenia lub umowa o dzieło, wówczas pracownikowi przysługuje powództwo o ustalenie stosunku pracy. Charakter tego powództwa ma na celu zapobieganie niezgodnemu z prawem zatrudnianiu na umowy cywilnoprawne. Wygrywając taki proces pracownik otrzymuje wszystkie korzyści wynikające z zatrudnienia na umowę o pracę. Jak w praktyce osiągnąć taki skutek?
Zgodnie z art. 22 par. 12 kodeksu pracy zakazane jest zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy określonych w par. 1. Z kolei powołany paragraf 1 stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Praktyka pokazuje jednak, iż zakaz o którym mowa w powołanym przepisie jest nagminnie lekceważony. Pracownik zatrudniony na śmieciówce traci szereg korzyści jakie wynikają z kodeksu pracy. Generalnie bowiem do umów cywilnoprawnych nie stosujemy kodeksu pracy a kodeks cywilny. Pracownik który uzna, że w jego przypadku pracodawca dopuszcza się naruszenia prawa może domagać się uznania, iż w istocie jest on pracownikiem na podstawie stosunku pracy. Jeśli pracodawca nie chce dobrowolnie przychylić się do żądań pracownika, ten ma prawo do wystąpienia na drogę sądową. Z roszczeniem o ustalenie stosunku pracy można wystąpić także wtedy, gdy strony nie zawarły umowy w formie pisemnej. Warunkiem będą w tym przypadku okoliczności faktyczne z których musi wynikać iż stosunek prawny miał charakter stosunku pracy.
Sąd w postępowaniu ustala jaka była wola stron oraz jakie są cechy stosunku który łączył strony. Jeśli uzna, iż odpowiadają one stosunkowi pracy, wówczas wyda odpowiednie rozstrzygnięcie. Dzięki temu pracownik będzie mógł skorzystać z szeregu uprawnień takich jak np. gwarancji minimalnego wynagrodzenia, płatnego urlopu czy też szczególnych warunków rozwiązywania umów o pracę. Warto pamiętać, iż nie ma jednolitego schematu postępowania w takich sprawach. Zawsze będzie się to odnosić do konkretnego stanu faktycznego. Rolą sądu jest ustalenie czy w danej sprawie więcej cech świadczy o istnieniu stosunku cywilnoprawnego, czy też o istnieniu stosunku pracy. To z kolei będzie skutkowało wygraniem lub przegraniem sprawy przed sądem.