Rozwiązanie umowy o pracę przed rozpoczęciem okresu zatrudnienia brzmi abstrakcyjne. Ale czy w rzeczywistości taka sytuacja jest niemożliwa? W obliczu, obecnie dynamicznego rynku pracy taka sytuacja nie wydaje się nie możliwa. Wydaje się że taka sytuacja może się zdarzyć gdy dniem rozpoczęcia pracy jest inny dzień aniżeli ten, który jest dniem podpisania umowy o pracę. Jak zaś przestawia się taka sytuacja z punktu prawnego?
Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości zawarcia przedwstępnej umowy o pracę. Niemniej jednak istnieje możliwość zawarcia takiej umowy na zasadzie swobody umów uregulowanej przez Kodeks cywilny. Zatem taka umowa nie będzie miała charakteru umowy o pracę, a będzie umową cywilnoprawną. Przedwstępna umowa o pracę zawierana jest pomiędzy przyszłymi stronami stosunku pracy, gdy z reguły zawarcie umowy o pracę w danym etapie nie jest możliwe (np. gdy pracownik dopiero zamierza poprzednia rozwiązać umowę o pracę). Taka umowa pozwala zabezpieczyć zarówno interesy pracownika jak i pracodawcy. Strony przedwstępnej umowy o pracę zaś, aby uniknąć wszelkich wątpliwości, powinny ustalić jej minimalną treść zgodnie z przepisami prawa oraz zabezpieczyć się w przypadku uchylenia się przez jedną ze Stron od zawarcia umowy przyrzeczonej.
Przyjmijmy następujący stan faktyczny Grzegorz M. zawarł z spółką X sp. z o. o. umowę zlecenia. Prezes spółki zobowiązał Grzegorza M. do pracy w określonym miejscu, czasie, wykonywania jej osobiście oraz wydawał mu polecenia co do sposobu wykonywania pracy. Czy w takim przypadku można przyjąć, że w rzeczywistości Grzegorza M. łączy stosunek pracy, nie cywilnoprawny? Czy Grzegorz M. może w takiej sytuacji coś zrobić?
Przyjmijmy następujący stan faktyczny. Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem, wskazując jako przyczynę wypowiedzenia, likwidację dotychczasowego stanowiska pracy. Po 3 miesiącach (a więc po upływie terminu na złożenie odwołania od wypowiedzenia) pracownik uzyskał informację, iż stanowisko pracy nadal istnieje, a rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia umowy było zbyt wysokie wynagrodzenie pracownika. Ze względu na powzięte informację, pracownik zdecydował się odwołać się od wypowiedzenia, żądając odszkodowania. Czy jednak w takim stanie faktycznym, wobec upływu terminu na odwołanie, istnieje możliwość żądania odszkodowania?
W poszukiwaniu oszczędności częstokroć pracodawcy próbują ominąć przepisy prawa. Zwykle polega to na niezgodnym z prawem zatrudnianiu osób na tzw. umowy śmieciowe. Jeżeli jednak warunki zatrudnienia odpowiadają stosunkowi pracy zaś na piśmie zawarta jest tylko umowa zlecenia lub umowa o dzieło, wówczas pracownikowi przysługuje powództwo o ustalenie stosunku pracy. Charakter tego powództwa ma na celu zapobieganie niezgodnemu z prawem zatrudnianiu na umowy cywilnoprawne. Wygrywając taki proces pracownik otrzymuje wszystkie korzyści wynikające z zatrudnienia na umowę o pracę. Jak w praktyce osiągnąć taki skutek?
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Z kolei pracodawca jest zobowiązany do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Co istotne to, że każde zatrudnienie w powyższych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wyżej opisanych warunków wykonywania pracy.
W niniejszej publikacji przedstawię i omówię ogólną charakterystykę i rodzaje umów o pracę, sposoby ich rozwiązywania oraz roszczenia pracownika w razie rozwiązania umowy niezgodnego z prawem. Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje umów o pracę: umowa na okres próbny, umowa na czas określony oraz umowa o pracę na czas nieokreślony. Pierwsza z nich, umowa na okres próby jest zawierana w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika. Taka umowa może być zawarta na okres maksymalnie trzech miesięcy. Umowa o pracę na czas określony to umowa terminowa co oznacza, że jest ona zawarta na z góry określony okres czasu. Prawo pracy przewiduje jednak że czwarta z kolei umowa na czas określony między tymi samymi osobami będzie automatycznie traktowana jako umowa bezterminowa. Podobnie będzie w sytuacji zatrudnienia pracownika powyżej trzydziestu trzech miesięcy. Umowa automatycznie zmieni się w umowę o pracę na czas nieokreślony, czyli umowę o pracę której termin zakończenia nie jest z góry przewidziany. Aby zakończyć taką umowę potrzebne jest jej wypowiedzenie.
Prawo pracy przewiduje kilka trybów rozwiązywania umowy o pracę. Każdy z tych trybów ma określone warunki których należy przestrzegać. W tej publikacji przedstawię każdy z tych wariantów wraz z krótkim omówieniem jego charakterystycznych cech. Niezależnie czy mamy do czynienia z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika lub pracodawcę, kodeks pracy narzuca pewne normy które należy znać.
W tej publikacji omawiam tryb rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia zarówno dyscyplinarnie jak i z innych przyczyn. Poruszam tę kwestię za równo z punktu widzenia pracodawcy jak i pracownika. Nie zawsze bowiem jest tak, że to pracodawca zwalnia pracownika w takim trybie. Prawo przewiduje sytuacje w których to pracownik może się zwolnić bez zachowania okresu wypowiedzenia jeśli przyczyny leżą w zawinionym zachowaniu jego pracodawcy.
Czy zakończenie pracy na rzecz określonego pracodawcy w sposób natychmiastowy należy wyłącznie do decyzji pracodawcy? Czy tylko pracodawca może w każdej chwili rozwiązać z pracownikiem stosunek pracy
bez zachowywania okresu wypowiedzenia? Wielu osób błędnie uważa, że takie uprawnienie przysługuje tylko pracodawcy. Natomiast przepisy kodeksu pracy w takie uprawnienie wyposażają także pracownika. W tym wpisie poruszę tę kwestię i omówię przypadki w jakich jest to dopuszczalne.
