Podział majątku spadkowego w praktyce
W poprzedniej publikacji wskazałem na warunki w jakie należy spełnić aby dokonać działu spadku zarówno przed sądem jak i w drodze umowy. W tej publikacji skoncentruję się na materii dotyczącej sposobów i rozwiązań jakie możemy wykorzystać w dziale spadku. Co istotne sposoby te możemy wykorzystać niezależnie co do poszczególnych przedmiotów należących do masy spadkowej. Z uwagi na fakt, że przepisu w tej materii odsyłają nas do norm dotyczących zniesienia współwłasności, to właśnie te przepisy będą miały tu kluczowe znaczenie.
Przyznanie rzeczy jednej osobie
Pierwszym sposobem dokonania działu spadku jest przyznanie rzeczy na własność jednemu ze spadkobierców. Dotyczy to w szczególności takich rzeczy, które nie dają się podzielić. Jeżeli wartość rzeczy przekracza wartość schedy spadkowej rzecz ta, może być przyznana jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych. W takim też przypadku sąd oznaczy termin i sposób uiszczenia spłat oraz wysokość i termin uiszczenia odsetek.
Podział fizyczny
Kolejnym sposobem dokonania działu spadku jest fizyczny podział rzeczy. Jest to dopuszczalne zarówno w postępowaniu przed sądem jak i w ramach umownego działu spadku. Podstawowym jednak warunkiem jest podzielność rzeczy. Prawo wyróżnia rzeczy oznaczone co do gatunku którymi są np. zboże lub węgiel. W przypadku tych rzeczy podział fizyczny jest możliwy w zasadzie bez ograniczeń. Innym rodzajem są rzeczy oznaczone co do tożsamości np. nieruchomość gruntowa, lokal użytkowy. Podział fizyczny takich rzeczy może być ograniczony np. uwarunkowaniami prawnymi takimi jak plan zagospodarowania terenu lub prawo budowlane. W pewnych zaś przypadkach podział fizyczny będzie w ogóle wykluczony. Przeszkodą będzie tu zdrowy rozsądek lub zasady współżycia społecznego. Przykładem może być sytuacja gdzie przedmiotem spadku jest np. krowa lub samochód. Trudno uznać za usprawiedliwione dokonywanie podziału fizycznego polegającego na przepiłowaniu zwierzęcia lub pojazdu.
Podział cywilny
Trzecim sposobem na dział spadku jest tzw. podział cywilny. Polega on na tym, że sąd może wydać orzeczenie o sprzedaży danej rzeczy. Kwota uzyskana ze sprzedaży jest następnie dzielona między spadkobierców proporcjonalnie do ich udziału spadkowego. Najczęściej ten sposób stosowany jest przez sądu w sytuacjach, kiedy nie ma podstaw lub możliwości do zastosowania pozostałych sposobów działu spadku.