Czy BTE przerywa bieg przedawnienia?
Jeszcze niedawno bankowy tytuł egzekucyjny (dalej: BTE) był środkiem, który zabezpieczał wierzytelności należące wyłącznie do banku. Co do zasady, kredytobiorca zawierając z bankiem umowę, składał jednocześnie oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, w razie gdyby kredyt nie był spłacany. Dzięki temu, bank mógł wypowiedzieć umowę, wystawić BTE, a następnie wystąpić do Sądu o nadanie BTE klauzuli wykonalności, bez konieczności wystąpienia z powództwem przeciwko dłużnikowi. W 2015 r., Trybunał Konstytucyjny uchylił przepisy pozwalające bankom na wystawianie BTE uznając je za niekonstytucyjne. Niemniej jednak, w obrocie prawnym zarówno banki jak i podmioty, które nabyły wierzytelności (będącr co do zasady firmami windykacyjnym), powołują się na BTE, w szczególności w zakresie przerwania biegu przedawnienia. Czy jednak słusznie?
Przedawnienie roszczeń jest instytucją prawną regulowaną przez Kodeks cywilny. Upływ terminu przedawnienia niesie za sobą niekorzystne następstwa dla uprawnionego, gdyż będzie się to wiązało z możliwością uchylenia się od zaspokojenia roszczenia przez dłużnika. Co do zasady roszczenia przedawniają się z upływem 6 lat (do noweli z 2018 r. termin ten wynosił 10 lat), bądź 3 lat w przypadku roszczeń okresowych lub związanych z działalnością gospodarczą. Bieg przedawnienia roszczenia rozpoczyna się z dniem, w którym to roszczenie stało się wymagalne. Warto pamiętać, iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Kodeks cywilny, przewiduje również możliwość przerwania biegu przedawnienia (a wiec dotychczasowy bieg przedawnienia zostaje zniesiony):
- Przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.
- Przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.
- Przez wszczęcie mediacji.
Powszechnie w doktrynie uznawało się, iż nadanie klauzuli wykonalności BTE jest czynnością sądu, która prowadzi do przerwania biegu przedawnienia. Co więcej, nawet aktualnie banki mogą powoływać się na BTE w kontekście przerwania biegu przedawnienia, co potwierdza dotychczasowe orzecznictwo sądów powszechnych. Co jednak w przypadku, gdy wierzytelność nabył podmiot niebędący bankiem?
Zgodnie z najnowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego, podmioty niebędące bankiem nie mogą powoływać się na BTE w kontekście przerwania biegu przedawnienia, a bieg ten ustala się na zasadach ogólnych. BTE zachowa swój skutek wyłącznie wobec tych cesjonariuszy, którzy sami mogliby posłużyć się tym dokumentem (a więc banki). Jak wskazuję Sąd Najwyższy, za taką konstrukcją przemawia założenie, iż BTE stanowił przywilej banków, dostępny wyłącznie dla wybranej grupy wierzyciel, który nie może być stosowany w nadmiernie szerokich granicach.