Jakie są ich funkcje oraz kompetencje ?
Organy stowarzyszenia można podzielić na dwie zasadnicze grupy. Pierwsza z nich to organy fakultatywne, które mogą, ale nie muszą zostać powołane przez członków stowarzyszenia w statucie. Mogą to być takie organy jak rada programowa czy sąd koleżeński itd., które będą usprawniały funkcjonowanie stowarzyszenia. Druga grupa to organy obligatoryjne stowarzyszenia, na których skupi się niniejszy artykuł. Obowiązek ich powołania wynika z ustawy prawo o stowarzyszeniach, a dokładnie z art. 11 ustawy. Regulacja ta wskazuje, że członkowie stowarzyszenia są zobowiązani do powołania: walnego zebrania członków (delegatów), zarządu oraz organu kontroli wewnętrznej.
Walne zebranie członków (delegatów)
Walne zebranie członków (delegatów) zostało określone w ustawie jako najwyższa władza stowarzyszenia. Co do zasady, w jego skład wchodzą członkowie stowarzyszenia, bądź osoby wchodzące w skład organów upoważnionych do reprezentowania osób prawnych. Niemniej jednak statut stowarzyszenia może przewidywać zastąpienie walnego zebrania członków zebraniem delegatów, w przypadku przekroczenia liczby członków ustalonej w statucie stowarzyszenia,
Walne zebranie członków (delegatów) zwoływane jest według zasad określonych w statucie stowarzyszenia. Co do zasady uprawnienie do zwoływania walnego zebrania członków przysługiwać będzie zarządowi.
Część kompetencji tego organu została szczegółowa określona przez ustawę. Zatem walne zgromadzenie członków (delegatów) posiada prawo:
- Wyboru członków stowarzyszenia.
- Podjęcia uchwały o rozwiązaniu się stowarzyszenia.
- Decydowania o przeznaczania majątku zlikwidowanego stowarzyszenia.
Ponadto kompetencje walnego zebrania członków (delegatów) mogą wynikać ze statutu. Warto również wskazać, że ustawa przyznaje temu organowi domniemanie kompetencji. Oznacza to, że w sprawach niezastrzeżonych statutem dla innych organów, kompetencja będzie przysługiwała walnemu zgromadzeniu członków (delegatów).
Zarząd
Zarząd powoływany jest przez walne zebranie członków (delegatów) do kierowania oraz prowadzenia spraw stowarzyszenia. Źródłem kompetencji zarządu jest statut stowarzyszenia. Niemniej jednak ustawa również przyznaje zarządowi pewne kompetencje takie jak:
- Złożenie wniosku o wpis stowarzyszenia do KRS.
- Zawiadomienie sądu rejestrowego o zmianie statutu.
Struktura zarządu, czyli jego liczebność (zarząd stowarzyszenia nie musi być organem kolegialnym) oraz czas trwania kadencji również musi wynikać ze statutu. Statut może różnicować status członków zarządu. Warto również zwrócić na fakt, iż dopuszczalne jest pełnienie funkcji członka zarządu przez osoby, które nie są członkami stowarzyszenia.
Organ kontroli wewnętrznej
Organ kontroli wewnętrznej stowarzyszenia może przybrać różną formę i nazwę. Może to być np. komisja rewizyjna.
Jego kompetencją jest kontrola, która ma charakter wewnętrzny. Zatem powinna dotyczyć przestrzegania statutu, finansów stowarzyszenia bądź prowadzonej przez stowarzyszenie działalności gospodarczej. Jako, że kompetencje wewnętrznego organu kontroli nie zostały szczegółowe określone w ustawie prawo o stowarzyszeniach należy przyjąć, że muszą one zostać szczegółowo określone w statucie stowarzyszenia. Ponadto statut powinien określać strukturę organu kontroli, a więc jego skład, kadencję itd.