Wymogi formalne

W świetle regulacji Kodeksu cywilnego dopuszczalne jest sporządzenie testamentu w formie testamentu zwykłego lub szczególnego. Testamenty zwykłe mogą zostać sporządzone niezależnie od okoliczności, przez osobę mającą zdolność testowania. Natomiast testamenty szczególne mogą zostać sporządzone tylko w wypadku wystąpienia szczególnych okoliczności, normowanych przez przepisy prawa. Jeśli chodzi o testamenty zwykłe, regulacje prawne wyróżniają się 3 formy: własnoręczny (zwany również holograficznym), notarialny i urzędu, natomiast testamenty szczególne mogą być sporządzone w formie testamentu ustnego, podróżnego lub wojskowego. Najprostszą i najbardziej rozpowszechnioną formą testamentu jest testament własnoręczny. Niemniej jednak aby był on ważny należy spełnić ustawowe wymogi co do jego treści.

Testament własnoręczny został wprowadzony w celu umożliwienia testatorowi sporządzenia testamentu w sposób łatwy i dostępny w dowolnym miejscu i czasie. W zasadzie warunkami koniecznymi do uznania testamentu za ważny jest konieczność sporządzenia przez spadkodawcę aktu ostatniej woli własnoręcznie, podanie przez niego daty i złożenia podpisu własnoręcznie.

Jeśli chodzi o przesłankę własnoręczności sporządzenia testamentu, to przyjmuje się że spadkodawca powinien sporządzić taki testament w całości posługując się własnym pismem. Co do zasady uznaje się za pismo własnoręczne, sporządzenie je nie tylko pomocą rąk, lecz także nóg lub protezy (np. w przypadku osób niepełnosprawnych). Co do zasady w doktrynie uznaje się, że podpisanie wydruku komputerowego nie może zostać uznane za testament własnoręczny.

Kolejny wymogiem formalnym testamentu własnoręcznego jest opatrzenie go datą, przez co należy rozumieć umieszczenie w testamencie daty. Regulacje prawne nie wskazują, w jakiej formie data powinna zostać sporządzona i gdzie powinna się znajdować. Niemniej jednak powinna zostać tak sporządzona aby nie budziło wątpliwości kiedy została sporządzona. Umieszczenie daty na testamencie ma ułatwić zbadanie czy testator w chwili testowania miał zdolność testowania oraz ocenę kolejności sporządzenia testamentów, gdy spadkodawca pozostawił ich kilka.

Ponadto testament własnoręczny musi zostać podpisany przez spadkodawcę. Przyjmuje się, że podpis powinien składać się co najmniej z czytelnie napisanego nazwiska osoby go składającej. Podpis dokumentuje zakończenie sporządzenia testamentu, pozwala na identyfikację spadkodawcy jako autora testamentu oraz utrudnia sfałszowanie testamentu.