Zasiłek chorobowy
W poprzednim artykule, który stanowił pierwszą część serii publikacji dotyczących świadczeń w przypadku niezdolności do pracy, zostało omówione wynagrodzenie chorobowe. Natomiast w niniejszej publikacji zostanie poruszony temat zasiłku chorobowego (wraz ze zmianami, które wejdą w życie dnia 1 stycznia 2022 r.), do którego mają prawo każde osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym. W codziennym języku zasiłek i wynagrodzenie chorobowe są bardzo często utożsamiane z jedną instytucją prawną. Mimo że zasiłek chorobowy, podobnie jak wynagrodzenie chorobowe, przysługuje pracownikowi w przypadku niezdolności pracy, to niemniej jednak świadczenia te znacznie różnią się od siebie.
Prawo do zasiłku
Tak jak wskazałem powyżej, prawo do zasiłku przysługuje osobom ubezpieczonym w razie niezdolności do pracy. Ponadto, w związku z pandemią COVID – 19 ustawodawca zdecydował, iż od dnia 1 stycznia 2022 r. na równi z niezdolnością do pracy będą traktowane sytuacje, gdy niemożność wykonywania pracy spowodowana jest:
- Decyzją wydaną przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
- Poddaniem się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
- Z powodu przebywania w:
- stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,
- szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych.
- Poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Zasiłek chorobowy finansowany jest z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku pracowników, będzie on przysługiwał po przekroczeniu okresu za który można pobierać wynagrodzenie chorobowe czyli 33 dni w przypadku osób które nie ukończyły 50 roku życia, i 14 gdy osoba osiągnęła 50 rok życia. Jeżeli osoba podlega ubezpieczeniom z innego tytułu, to po spełnieniu warunków ustawowych zasiłek będzie przysługiwał od pierwszego dnia niezdolności do pracy.
Co więcej zasiłek chorobowy będzie przysługiwał również po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego (np. po wygaśnięciu stosunku pracy), gdy niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
- Nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.
- Nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Okres wyczekiwania
Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wskazuje, iż prawo do zasiłku chorobowego nabywa się po upływie określonego okresu (tzw. okres wyczekiwania). W związku z tym, osoba, która podlega ubezpieczeniu chorobowemu:
- Obowiązkowemu – nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
- Dobrowolnemu – nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Do powyższych okresów dolicza się także poprzednie okresy ubezpieczenia, jeżeli przerwa pomiędzy nimi nie trwała dłużej niż 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym, odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Regulacje prawne przewidują również następujące sytuację, gdy zasiłek chorobowy przysługuje bez okresu wyczekiwania:
- Absolwentom szkół lub uczelni lub osobom, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej.
- Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
- Ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.
- Posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
- Funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie
165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1948, z późn. zm.) i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.
Okres zasiłkowy i jego wysokość
Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez okres 182 dni. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą albo przypada w trakcie ciąży przysługuje on nie dłużej niż 270 dni.
W związku ze zmianami, które wejdą w życie 1 stycznia 2022 r., zasiłek chorobowy będzie wynosić 80 % podstawy wymiaru zasiłku. Niemniej jednak regulacje prawne przewidują wyjątki od tej zasady, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy:
- Przypada w okresie ciąży.
- Powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.
- Powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
W powyższych sytuacja zasiłek chorobowy będzie wynosić 100 % podstawy wymiaru zasiłki.