Co powinien zawierać?
Statut jest podstawowym aktem w zakresie organizacji oraz działalności fundacji. Jest on ustalany przez fundatora, ewentualnie przez inną osobę fizyczną lub prawną wskazaną przez fundatora w graniach umocowania. Ustawa o fundacjach wymienia obligatoryjne elementy statutu, tym samym dookreślając jego treść. Elementami obligatoryjnymi statutu są: nazwa fundacji, jej siedziba, majątek i cele, zasady formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, oraz sposób powoływania, obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Brak określenia któregoś z powyżej wskazanych elementów, co do zasady będzie równał się z wadliwością całego statutu.
Nazwa
Pierwszym, obligatoryjnym elementem, który musi zawierać statut jest nazwa fundacji, która powinna indywidualizować fundację. Nazwa fundacji więc, powinna odróżniać się od innych fundacji. Warto również wskazać, że przepisy prawne nie przewidują możliwość używania formy skrótowej nazwy fundacji.
Siedziba fundacji
Drugim obligatoryjnym elementem statutu jest wskazanie siedziby fundacji. Co do zasady będzie to miejscowość gdzie siedzibę ma jej organ zarządzający. Niemniej jednak może być to również inna miejscowość. Co do zasady siedziba fundacji powinna znajdować się w Rzeczypospolitej Polskiej.
Majątek fundacji
Kolejnym elementem statusu fundacji jest wskazanie jej majątku. Choć nie jest to wskazane wprost w ustawie, należy przyjąć, że w tym zakresie chodzi wyłącznie o aktywa. Składnikiem majątku fundacji może być w zasadzie wszystko co stanowi wartość.
Ustawa nie wyłącza również tego, aby majątek pierwotny przekazany przez fundatora nie uległ zwiększenie poprzez sprawne działanie zarządu fundacji, zgodnie z celem dla którego została ustanowiona.
Cele fundacji
Cele fundacji stanowią element konstrukcyjny zarówno aktu fundacyjnego jak i statutu. Stąd powinna istnieć tożsamość pomiędzy celami wskazanymi w wyżej wymienionych aktach. Ustawodawca wskazał przykładowy katalog celów fundacyjnych, do których zaliczył m.in.: ochronę zdrowia, oświatę, wychowanie, kulturę i sztukę czy ochronę środowiska.
Zadania, formy i zakres działalność fundacji
Następnym elementem obligatoryjnym statutu są zadania, formy i zakres działalności fundacji. W statucie należy podać informację o sposobie realizowania celów określonych w akcie fundacyjnym i statucie. Można wymienić konkretne działania jak i główne założenia działalności fundacji.
Skład i organizacje zarządu
Zarząd jest obligatoryjnym organem każdej fundacji. Jego skład, organizacja, sposób powołania oraz obowiązki i uprawnienia jego członków muszą zostać określone w statucie. Zarząd odpowiada za codzienne funkcjonowanie fundacji, bowiem kieruje jej działalnością, a zarazem reprezentuje fundację w stosunkach zewnętrznych.
Elementy fakultatywne
Poza wyżej wskazanymi elementami, status może zawierać również inne postanowienia. Ustawodawca wymienił przykład takich postanowień, a tj.
- Postanowienia dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej.
- Postanowienia dotyczące dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją.
- Postanowienia dotyczące zmiany celu lub statutu.
- Postanowienia dotyczące utworzenia i funkcjonowania innych organów fundacji (utworzonych obok zarządu fundacji).
Choć brak tych elementów, nie obarcza statut wadliwością, to jednak ich brak może wywrzeć konwencje natury praktycznej.