Dyscyplinarka i nie tylko…

W tej publikacji omawiam tryb rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia zarówno dyscyplinarnie jak i z innych przyczyn. Poruszam tę kwestię za równo z punktu widzenia pracodawcy jak i pracownika. Nie zawsze bowiem jest tak, że to pracodawca zwalnia pracownika w takim trybie. Prawo przewiduje sytuacje w których to pracownik może się zwolnić bez zachowania okresu wypowiedzenia jeśli przyczyny leżą w zawinionym zachowaniu jego pracodawcy.

Z winy pracownika – zwolnienie dyscyplinarne

Potocznie nazywana dyscyplinarka stanowi tryb natychmiastowego zwolnienia pracownika z jego winy. Zgodnie z art. 52 kodeksu pracy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

  • ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
  • popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku. Przepis stanowi nadto że wystarczy aby przestępstwo było oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
  • dyscyplinarka jest dopuszczalna także w razie zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Tryb takiego rozwiązania umowy jest ograniczony terminem. Pracodawca musi zwolnić pracownika w terminie miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności, która uzasadnia zastosowanie tego trybu. Podobnie jak w przypadku wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana konkretna przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Podobnie tyczy to pouczenia o odwołaniu do sądu pracy.

Długotrwała nieobecność pracownika

Prawo przyznaje pracodawcy uprawnienie do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę także w sytuacji, gdy niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby. Szczegółowo jest to opisane w publikacji na blogu.

Niezdolność taka musi jednak trwać:

  • dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
  • dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
  • w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika z innych przyczyn, jeśli trwa dłużej niż 1 miesiąc.

Prawo pracy zabrania rozwiązywania umów o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem (w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku) oraz w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną (w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku). Kodeks wyklucza także rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.

Szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika

Uprawnienie do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przewidziane jest także dla pracownika. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika i mimo takiego orzeczenia pracodawca nie przenosi go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

Ciężkie naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika

Drugim warunkiem kiedy to pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia to sytuacja, gdy pracodawca dopuścił się względem niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków. W tej sytuacji pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia należy złożyć na piśmie, wraz z podaniem przyczyny.

Istnieje jeszcze jedna możliwość rozwiązania umowy o pracę, związana z wypowiedzeniem warunków pracy lub płacy. Kwestia ta została już omówiona w osobnej publikacji do której również zapraszam.