Ogólna charakterystyka
Praca zdalna to wykonywanie obowiązków służbowych całkowicie lub częściowo poza siedzibą pracodawcy, w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, np. w domu. Jej rozpowszechnienie w związku z pandemią COVID – 19 spowodowało, że ustawodawca w 2023 r. zdecydował się na jej wprowadzenie do przepisów Kodeksu pracy, co oznacza, że jej zasady są obecnie uregulowane prawnie. Jakie są zatem ogólne zasady wykonywania pracy zdalnej?
Forma pracy zdalnej
Ustawodawca zdecydował się w Kodeksie pracy na uregulowanie dwóch form pracy zdalnej. Po pierwsze w Kodeksie pracy została przewidziana stała lub hybrydowa praca zdalna. Jest ona uzgadniana przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie zatrudnienia. Wymaga porozumienia lub regulaminu określającego zasady jej wykonywania. W ramach stałej lub hybrydowej pracy zdalnej pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi niezbędnych narzędzi i pokrycia kosztów związanych z pracą zdalną, takich jak energia elektryczna czy usługi telekomunikacyjne.
Drugą formą pracy zdalnej jest tzw. okazjonalna praca zdalna. Przysługuje pracownikowi w wymiarze do 24 dni w roku kalendarzowym. Wymaga złożenia wniosku przez pracownika w formie papierowej lub elektronicznej. Niemniej jednak co ważne, pracodawca w ramach okazjonalnej pracy zdalnej nie jest obowiązany do zapewnienia narzędzi pracy ani pokrycia kosztów związanych z jej wykonywaniem. Ponadto, aby możliwe było wykonywanie okazjonalnej pracy zdalenie jest konieczne tworzenie regulaminu ani porozumienia.
Obowiązki i uprawnienia pracodawcy przy pracy zdalnej
W przypadku stałej lub hybrydowej pracy zdalnej, pracodawca ma obowiązek:
- Zapewnić pracownikowi niezbędne materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne.
- Pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy oraz koszty energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych.
- Zapewnić szkolenia i pomoc techniczną.
W przypadku okazjonalnej pracy zdalnej, pracodawca nie ma obowiązku zapewniania narzędzi pracy ani pokrywania związanych z nią kosztów.
Pracodawca ma prawo kontrolować wykonywanie pracy zdalnej przez pracownika, w tym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony danych osobowych. Kontrola powinna odbywać się w porozumieniu z pracownikiem, w miejscu wykonywania pracy zdalnej i w godzinach pracy pracownika