Podstawowe informacje
Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości zawarcia przedwstępnej umowy o pracę. Niemniej jednak istnieje możliwość zawarcia takiej umowy na zasadzie swobody umów uregulowanej przez Kodeks cywilny. Zatem taka umowa nie będzie miała charakteru umowy o pracę, a będzie umową cywilnoprawną. Przedwstępna umowa o pracę zawierana jest pomiędzy przyszłymi stronami stosunku pracy, gdy z reguły zawarcie umowy o pracę w danym etapie nie jest możliwe (np. gdy pracownik dopiero zamierza poprzednia rozwiązać umowę o pracę). Taka umowa pozwala zabezpieczyć zarówno interesy pracownika jak i pracodawcy. Strony przedwstępnej umowy o pracę zaś, aby uniknąć wszelkich wątpliwości, powinny ustalić jej minimalną treść zgodnie z przepisami prawa oraz zabezpieczyć się w przypadku uchylenia się przez jedną ze Stron od zawarcia umowy przyrzeczonej.
Przedwstępna umowa o pracę powinna zawierać minimalny zakres elementów, analogicznie do umowy o pracę, a więc:
- Określenie stron umowy.
- Rodzaj pracy.
- Miejsce lub miejsca wykonywania pracy.
- Wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia.
- Wymiar czasu pracy.
- Dzień rozpoczęcia pracy.
Co więcej, przedwstępna umowa o pracę powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Niemniej jednak nie jest to warunek konieczny dla skuteczności przedwstępnej umowy o pracę, albowiem taka umowa może zostać zawarta również w formie ustnej.
Co natomiast w przypadku gdy, którakolwiek ze Stron umowy nie wywiąże się z warunków przedwstępnej umowy o pracę? Otóż będzie miała prawo dochodzenia odszkodowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. W doktrynie panuje spór co do wysokości roszczenia o odszkodowanie z tytułu niewykonania umowy przedwstępnej. Pojawiają się bowiem poglądy wskazujące, że wysokość odszkodowania może wynosić nawet wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia na danym stanowisku. Odmienne zaś stanowisko wskazuje, że pracownik żądający odszkodowania od pracodawcy może żądać wyłącznie naprawienia szkody polegającej na utracie wynagrodzenie uzyskiwanego z stosunku pracy, który został rozwiązany dlatego, że pracownik liczył na zawarcie umowy przyrzeczonej. Aby uniknąć niejasności Strony umowy przedwstępnej o pracę mogą również wpisać określoną kwotę, którą będzie zobowiązana zapłacić Strona, która uchyli się od zawarcia umowy przyrzeczonej.