Podstawowe różnice
Zapewne każdy z nas wie czym jest pełnomocnictwo. Jednakże nie każdy wie czym jest prokura. W istocie jest to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, które jest udzielane przez przedsiębiorcę (osobę prawną lub fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą) i dotyczy wyłącznie spraw związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Mimo że prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa to jednak na wielu płaszczyznach zachodzą różnicę między nią, a „typowym” pełnomocnictwie, o czym poniżej.
Pełnomocnictwo
Pełnomocnictwo jest upoważnieniem udzielonym przez mocodawcę danej osoby do działania w jego imieniu w określonym zakresie. Ze względu właśnie na zakres można w istocie wyróżnić trzy rodzaje pełnomocnictwa:
- Pełnomocnictwo ogólne, które obejmuje umocowanie do reprezentowania w sprawach bieżących, bez szczególnych ograniczeń.
- Pełnomocnictwo rodzajowe obejmujące upoważnienie do reprezentowania w określonych rodzaju czynności np. podpisywania umów.
- Pełnomocnictwo szczególne udzielane w celu podjęcia zazwyczaj jednej konkretnej czynności.
Pełnomocnictwo co do zasadnie nie wymaga szczególnej formy, a zatem może być udzielone również w formie ustnej. Co więcej, nawet jeśli pełnomocnik np. zawarł umowę bez umocowania lub z przekroczeniem umocowania, to dokonane przez niego czynności mogą być w mocy prawa, niemniej jednak w takim przypadku jest to uzależnione od potwierdzenia ich przez mocodawcę. Co ważne jednak, w przypadku gdy dla ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma (np. przy sprzedaży nieruchomości, która jest dokonywana w formie aktu notarialnego), pełnomocnictwo do dokonania tej czynności również powinno być udzielone w tej samej formie.
Prokura
Tak jak wskazałem powyżej, prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, które może ustanowić wyłącznie przedsiębiorca na rzecz osoby fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych. Co istotne, inaczej aniżeli w przypadku pełnomocnictwa, prokura powinna być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności. Niemniej jednak do dokonywania czynności wymagającej szczególnej formy, prokurent będzie potrzebował „dodatkowego” pełnomocnictwa udzielonego w tej formie. Ponadto prokura podlega zgłoszeniu do CEIDG bądź do KRS.
Prokura sam w sobie ma bardzo szeroki zakres obejmujący umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Wyróżniamy następujące rodzaje prokury:
- Prokurę łączną, która jest udzielana kilku osobom łącznie lub oddzielnie, lub też wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania spółki.
- Prokurę samoistną – udzieloną danej osobie, która umocowuje ją do podejmowania działań na rzecz reprezentowanego podmiotu samodzielnie.
- Prokurę oddziałową ograniczoną do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.