Czym jest pomoc de minimis i komu przysługuje
Pomoc de minimis jest to rodzaj wsparcia publicznego, które jest udzielane na podstawie programu pomocowego, lub pomocy indywidualnej dla przedsiębiorców. Państwo udziela wsparcia firmom małym oraz średnim. Nazwa de minimis pochodzi od łacińskiego de minimis non curat lex. Jest to norma prawa rzymskiego, według której prawo nie powinno się troszczyć o drobiazgi. Pomoc de minimis jest na tyle drobna, że nie powoduje ingerencji w rynek, nie zaburza ogólnie funkcjonującej całości. Inaczej mówiąc – dotacje nie zachwieją równowagą w handlu między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, gdyż nie tworzą one zbytniej przewagi beneficjenta nad innymi przedsiębiorcami.
Komisja Europejska decyduje o mechanizmie działania oraz limitach kwotowych. Organ ten ustala, jakie państwowe wsparcie nie wpływa za mocno na zasady zdrowej konkurencji na danym rynku pracy. Zasady przyznawania pomocy de minimis od 1 stycznia 2014 reguluje Rozporządzenie Komisji Europejskiej 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zgłoszeniu nie podlega pomoc publiczna w wysokości nieprzekraczającej 200 000 euro w ciągu 3 lat. Innymi słowami, maksymalna kwota pomocy de minimis jaka może być udzielona jednemu przedsiębiorstwu od jednego państwa członkowskiego na przestrzeni 3 lat wynosi 200 000 euro. Dla niewielkich firm zajmujących się transportem drogowym towarów, kwota ta została ograniczona do 100 000 euro. W sytuacji gdy podmiot świadczy usługi zintegrowane, czyli takie, w których drogowy transport towarów jest tylko jednym z elementów usługi, np. usługi przeprowadzkowe, pocztowe, kurierskie, czy usługi obejmujące zbieranie i przetwarzanie odpadów, nie należy uznawać tego za usługi transportowe i wówczas limit dopuszczalnej pomocy wynosi 200 000 euro.
Każde przedsiębiorstwo ma więc swój limit kwotowy de minimis, który kumuluje się przez okres trzech lat. Przedsiębiorca, który kolejny raz ubiega się o pomoc, musi udokumentować otrzymane wcześniej świadczenie i jego wysokość. Należy wykazać, że pomoc finansowa przyczyni się do rozwoju firmy i stworzenia nowych miejsc pracy. Starając się o wsparcie na przykład w roku 2021, trzeba mieć na uwadze sumę wsparć de minimis otrzymanych w latach 2019-2020. Wartość przeliczana jest według obecnego kursu euro. Jeżeli wspomniana suma wsparć powiększona o tegoroczną prośbę przekroczy 200 000 euro – wtedy organ przyznający nie może udzielić dotacji przewyższającej limit. Można jednak dostosować tegoroczny wniosek i zmniejszyć kwotę wsparcia tak, aby suma wszystkich dotacji wyniosła 200 tysięcy. Można też poczekać do przyszłego roku podatkowego. Jeżeli w jakiś sposób zaświadczenia przedsiębiorstwa nie stanowią całości otrzymanego wsparcia w ciągu trzech lat, a firmowa dotacja z Unii Europejskiej przekroczy ustalony limit – firma będzie musiała zwrócić nadwyżkę wraz z odsetkami.
W związku z panującą pandemią koronawirusa, zarówno Polska, jak i wiele innych państw, wdrożyły specjalne instrumenty wsparcia publicznego dla przedsiębiorców. Mogą się pojawić więc pytania, czy w tym przypadku tarcza antykryzysowa wlicza się do standardowego limitu de minimis? Akurat wsparcie w związku z COVID-19 posiada osobny limit w wysokości 800 000 euro (zamiast 200 000 euro). Limit został podniesiony w związku z wyjątkowymi okolicznościami i głębokim kryzysem w wielu branżach.
Pomoc de minimis można przyznać w wielu formach, odpowiadających konkretnym potrzebom przedsiębiorstwa. Zakres pomocy de minimis jest więc dość szeroki. Wsparcie obejmuje pomoc krajową, a także dotacje ze środków Unii Europejskiej. O formie i wielkości przyznawanej pomocy decyduje Państwo Członkowskie Unii Europejskiej. Dostępne są następujące formy pomocy: dofinansowanie szkoleń, dotacje na inwestycje, gwarancje kredytowe, jednorazowa amortyzacja środków trwałych m.in. dla osób rozpoczynających działalność, umorzenie zaległości podatkowych lub składkowych. Ponadto, można rozłożyć zobowiązania „zusowskie” na raty, czy też opóźnić spłatę zobowiązań. Właściciel firmy może przeznaczyć dotację na przykład na rekrutacje pracowników, kształcenie w zawodzie młodych ludzi, szkolenie ich. Oprócz tego, państwo może wesprzeć przedsiębiorców m.in. poprzez zwolnienie z podatku od nieruchomości czy udzielając dotacji na tzw. cele środowiskowe.
Są jednak ograniczenia, jeśli chodzi o listę podmiotów, które mogą się ubiegać o pomoc de minimis. Pomoc de minimis przeznacza się na rozwój przedsiębiorstw, jej celem nie jest ratowanie firm. W związku z tym, firmy, które są w kiepskiej kondycji finansowej, nie mogą liczyć na możliwość skorzystania ze wsparcia. O wsparcie de minimis nie mogą ubiegać się także przedsiębiorcy z sektorów rybołówstwa i akwakultury, oraz przedsiębiorcy zajmujący się produkcją podstawową niektórych produktów rolnych i przetwarzaniem ich. De minimis nie obejmuje również pomocy uwarunkowanej pierwszeństwem korzystania z towarów krajowych do towarów z zagranicy. Ponadto nie można ubiegać się o wsparcie na działalność związaną z wywozem do państw trzecich lub państw członkowskich. Rozporządzenie nie powinno mieć też zastosowania do pomocy na tworzenie i prowadzenie sieci dystrybucyjnej w innych państwach członkowskich lub państwach trzecich.
Na koniec, przypominając to, co już zostało powiedziane – każdy przedsiębiorca ma ograniczoną kwotowo wartość pomocy de minimis jaką może otrzymać. Warto więc dowiedzieć się od organu udzielającego pomocy, czy udzielane wsparcie nie jest pomocą de minimis i sprawdzić, czy otrzymując daną pomoc nie przekraczamy dopuszczalnego limitu. Limit otrzymanej pomocy de minimis można zweryfikować w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów.