Kiedy zwalniany pracownik może domagać się dodatkowego wynagrodzenia.
Odprawa pieniężna to świadczenie które przysługuje pracownikowi w przypadku zwolnień opartych o specjalne przepisy ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych. Możemy rozróżnić dwa rodzaje takich zwolnień które – indywidualne i grupowe. W każdym z tych przypadków pracownikom przysługuje odprawa pieniężna. Jej wysokość uzależniona jest od stażu pracy i może stanowić nawet trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia. W niniejszej publikacji zajmuję się problematyką odprawy pracowniczej przy zwolnieniach indywidualnych.
Tytułem wstępu należy jednak wskazać na ogólną zasadę przy zwolnieniach grupowych. Do zwolnień grupowych zaliczamy sytuację, w której pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników zwalnia w wymienionym okresie:
- 10 pracowników, gdy zatrudnia mniej niż 100 osób,
- 10 % załogi, gdy w firmie pracuje co najmniej 100 osób, ale mniej niż 300,
- 30 pracowników, gdy zakład zatrudnia co najmniej 300 osób.
Zwolnienia indywidualne występują w sytuacji kiedy pracodawca rozwiązuje stosunek pracy z przyczyn nie leżących po stronie pracownika. Zwolnienie może zostać dokonane na podstawie porozumienia stron lub wypowiedzenia. Do takiego zwolnienia może dojść nawet z jednym pracownikiem. Jeśli chodzi o kluczową w takich sprawach kwestię przyczyn zwolnienia, to warto sięgnąć do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2018 r., (sygn. akt II PK 105/17). Sąd Najwyższy stwierdził w nim, że: „Dla prawa do odprawy nie ma znaczenia, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, ale istotne jest to, czy były to przyczyny niedotyczące pracownika. Wystarczające jest, aby przyczyny rozwiązania stosunku pracy nie dotyczyły pracownika, nie muszą one natomiast leżeć po stronie pracodawcy„.
Z kolei w innym wyroku możemy znaleźć stanowisko, iż przyczynami niedotyczącymi pracownika są wszystkie okoliczności niezwiązane z jego cechami psychofizycznymi i sposobem wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych, a zatem przyczyny leżące po stronie pracodawcy i inne obiektywne, które nie leżą po stronie pracodawcy, ale również nie leżą po stronie pracownika, a które jednak stanowią wyłączną przyczynę rozwiązania stosunku pracy jako niedotyczące pracownika (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 grudnia 2016 r., sygn. akt III AUa 1293/16)
Jeśli ustalimy już, iż doszło do zwolnienia indywidualnego w trybie ustawy o zwolnieniach grupowych wówczas pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości uzależnionej od zakładowego stażu pracy.
Wysokość odprawy wynosi:
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
- dwumiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat (art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych).
Wysokość odprawy pieniężnej nie może jednak przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy, czyli w 2021 r. nie może wynieść więcej niż 42 000 zł (2800 zł × 15).