Sposoby rozstania z pracodawcą
Prawo pracy przewiduje kilka trybów rozwiązywania umowy o pracę. Każdy z tych trybów ma określone warunki których należy przestrzegać. W tej publikacji przedstawię każdy z tych wariantów wraz z krótkim omówieniem jego charakterystycznych cech. Niezależnie czy mamy do czynienia z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika lub pracodawcę, kodeks pracy narzuca pewne normy które należy znać.
Kodeks pracy przewiduje trzy podstawowe sposoby rozwiązania umowy o pracę: na mocy porozumienia stron, przez rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem, przez rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Wszystkie te sposoby wymagają czynnego udziału bądź samego pracownika lub pracodawcy bądź też ich obojga łącznie. Kodeks pracy przewiduje też, że umowa o pracę ulega rozwiązaniu z upływem czasu. Tutaj jednak nie jest wymagana jakakolwiek ingerencja stron.
Za porozumieniem stron
Pierwszym z omawianych trybów jest rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Taka forma załatwienia sprawy jest najbardziej elastyczna i dopuszczalna w ramach każdej umowy o pracę. Kluczowym jest tu jednak uzgodnienie warunków pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. Mogą oni swobodnie określić termin w którym umowa ulegnie rozwiązaniu oraz wszelkie inne kwestie związane np. z wzajemnymi roszczeniami majątkowymi. Propozycję co do takiego trybu rozwiązania umowy może złożyć zarówno sam pracodawca jak i pracownik. Należy pamiętać, że w razie braku wskazania w porozumieniu terminu zakończenia umowy przyjmuje się, że rozwiązuje się ona z dniem zawarcia porozumienia.
Za wypowiedzeniem
Rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem jest kolejnym z trybów w jakim możemy zakończyć współpracę z naszym pracodawcą lub pracownikiem. Umowa o pracę rozwiązuje się wówczas z upływem określonego czasu tzw. okresu wypowiedzenia. Okres ten jest uzależniony od rodzaju umowy i naszego stażu pracy. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem powinno nastąpić na piśmie. W zależności od rodzaju umowy o pracę kodeks przewiduje różne okresy wypowiedzenia.
W przypadku umowy zawartej na okres próbny okres wypowiedzenia wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Z kolei w przypadku umów o pracę na czas nieokreślony i określony okres wypowiedzenia jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
W sytuacji likwidacji zakładu pracy, ogłoszenia upadłości lub z innych przyczyn niedotyczących pracownika kodeks dopuszcza skrócenie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia najwyżej jednak do jednego miesiąca. Pracownik ma jednak prawo do odszkodowania odpowiadającego wynagrodzeniu za pozostałą część. Okres ten jest także wliczany do okresu zatrudnienia.
W takcie trwania wypowiedzenia pracownik może zostać zwolniony przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem wynagrodzenia. Oznacza to, że nie mamy obowiązku stawienia się w miejscu pracy a mimo to otrzymamy za ten czas wynagrodzenie.
Kodeks pracy wskazuje także na przypadki w jakich wypowiedzenie umowy dokonywane przez pracodawcy doznaje ograniczeń. Tyczy się to na przykład pracowników w okresie przedemerytalnym. Co do zasady bowiem pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego,
Innym przykładem jest sytuacja w której pracownik przebywa na urlopie Kodeks stanowi, że pracodawca nie może mu wypowiedzieć umowy o pracę. Podobnie w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.
Istotnym elementem jaki musi zawierać oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest podanie konkretnej i prawdziwej przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Pracodawca musi także pisemnie pouczyć pracownika o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.
Kodeks pracy pozwala by po dokonanym wypowiedzeniu ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy o prace. Nie wpływa to na tryb rozwiązania umowy, co oznacza że nadal będzie to rozwiązanie za wypowiedzeniem.
Tryb rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia zarówno dyscyplinarnie jak i z innych przyczyn omówiony zostanie w osobnej publikacji do której zapraszam. Podobnie tryb rozwiązania umowy o pracę związany z wypowiedzeniem warunków pracy lub płacy. Linki do tych publikacji znajdują się w opisie. Zapraszam do zapoznania się z ich treścią.
Bez wypowiedzenia
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia zostało omówione w osobnym artykule.